تبیین تجارب بیماران بستری از عدالت در مراقبت های پرستاری، یک مطالعه کیفی در ایران

با تشکراز سرکارعالی، لطفا با معرفی خود، سوابق علمی پژوهشی، اجرایی و عملی و فعالیت های مرتبط با این پژوهش را بیان فرمایید:

دکتر راضیه سادات بهادر هستم، فارغ اتحصیل رشته دکتری پرستاری گرایش داخلی جراحی می باشم که قبل از ورود به دوره دکتری بیشتر فعالیت های پژوهشی ام  گرایش داخلی جراحی و بصورت کمی بود ولی بعد از ورود به دوره دکتری تحقیقات کیفی بیشتر انجام دادم؛ همچنین معاونت پژوهشی دانشکده پرستاری فعالیت داشتم.

فعالیت های مرتبط با این پژوهش شامل ۲ طرح کیفی مرتبط با مراقبت های پرستاری بود که در گذشته انجام دادیم.

-دلیل اصلی شما برای انتخاب این طرح تحقیقاتی و پژوهشی چه بوده و چه کسانی در این تحقیق یاری دهنده شما بوده اند؟

ایده اولیه و پیشنهاد طرح از طرف همکارم خانم دکتر رفعتی بود که با توجه به اینکه بنده سالیان متمادی در بیمارستان کار کردم، متوجه میشدم دغدغه اصلی بیماران، اعتراض و شکایت ها بابت این است که مراقبت پرستاری عادلانه را دریافت نمی کنند لذا وجود چنین مشکلی ایده خیلی خوبی برای انجام طرح پژوهشی بود که بر روی بیماران بستری بخش های مختلف بیمارستان امام خمینی انجام شد که من و دکتر رفعتی مجریان این طرح بودیم و اقای اسماعیل برخوری، خانم سودابه احمدی، خانم ندا دستیار و خانم شیده رفعتی نیز از همکاران این طرح بودند.

-پژوهشتان را معرفی کرده و با معرفی ویژگی و نوآوری ها در خصوص موضوعات و محورهای ان توضیح دهید:

عنوان طرح “تبیین تجارب بیماران بستری در بخش های بیمارستانی از عدالت در مراقبت پرستاری” بود. هدف از انجام طرح این بود که  تجارب بیماران از عدالت در مراقبت پرستاری مورد بررسی قرار گیرد. آیا بیمار مراقبت عادلانه دریافت میکنه یا خیر. در رابطه با نواوری این طرح، طرحی بود که اخصاصا عدالت در مراقبت های پرستاری آن هم بصورت کیفی در ایران انجام نشده بود. نکته جالب تحقیق این بود که تجربه زیستی بیماران مورد بررسی قرار گرفت یعنی چیزی که خود بیمار احساس و درک کرده بود.

در این طرح سه دسته نتایج بدست امد.

بیماران اعتقاد داشتند مراقبت هایی که پرستاران به بیماران ارائه می دهند کاملا عادلانه است. نقل قول هایی که بدست اوردیم : پرستاران وجدان کاری دارند، مسئولیت پذیر هستند، تمام تلاششان را می کنند، امید می دهند به بیماران حتی گاهی اوقات فراتر از مراقبت های جسمی ممکنه مراقبت های معنوی هم ارائه دهند.

۲٫ دسته بعدی نتایجی بودند که بیماران معتقد بودند که مراقبت های پرستاری نقص هایی دارند که باعث شده ناعادلانه شوند اما بیماران اشاره می کردند که این مسئله تقصیر پرستار نیست و در واقع ناخواسته باعث شده ناعادلانه باشد مثل سیاست های سازمانی و اعمال بالادستی ها که باعث شده مراقبت بشکل ناعادلانه به بیمار ارائه شود. همچنین تعداد زیاد بیماران، کمبود منابع و تجهیزات باعث ایجاد این مشکل شده است . همچنین ما به نتایج جالبی هم دست یافتیم مثل نبود ساز و کار سازمانی در برخورد با تنوع گویشی. بیماران میگفتند پرستار با کسانی که گویش متفاوتی دارند نمی توانند ارتباط مناسب برقرار کنند. یا مثلا تازه کار بودن و نداشتن مهارت کافی یک پرستار در مقایسه با همکار خود در ارائه مراقبت ها به دو بیماری که در یک اتاق بودند باعث شده دیدگاه بیماران به سمت ارائه ناعادلانه مراقبت جهت یابد.

۳٫ در این دسته از نتایج بیماران صراحتا می گفتند که مراقبت ما ناعادلانه است و خود پرستار هم از ناعادلانه بودن اگاهی دارد. مثلا مواردی که مربوط به ویژگی های شخصیتی پرستار میشد، پرستارانی که اصول اخلاقی را رعایت نمیکردند، پرخاشگر بودند، بداخلاق بودند یا با وجود اگاهی از ارائه خدمات ناعادلانه به بیماران به کار خود ادامه می دادند مثلا بیماران سفارشی یا مراقبت هایی که بر اساس طبقه اجتماعی اقتصادی ناعادلانه بودند.

-آیا این پژوهش به مرحله اجرا و بهره برداری درامده است؟

نتایج این پژوهش در یک مجله معتبر به چاپ رسیده اما هنوز از نتایج ان در سطح بیمارستان استفاده نشده است.

-این طرح پژوهشی چه گره ای از مشکلات باز خواهد کرد؟

نقش پرستاران در درمان و مراقبت از بیماران بسیار حائز اهمیت است و باید یک رابطه مبنی بر اعتماد و اطمینان بین بیمار و پرستار وجود داشته باشد. اموزش این دسته از مهارتهای نظری و عملی  به پرستاران و دانشجویان پرستاری موجب می شود در برخورد با بیماران مراقب های عادلانه تر ارائه کنند.

-انتظار شما از مسئولین و متولیان امور پژوهشی در زمینه حمایت و یا توسعه فعالیت های مشابه چیست و چه راهکارهایی را پیشنهاد می کنید؟

انتظار داریم نتایج بدست امده از طرح به کار گرفته شده و بازخورد داشته باشد. ساز و کارهای سازمانی برای ارائه یک مراقبت عادلانه بهبود پیدا کند. برای تحقق این امر باید ابتدا مشکلات بیماران تشخیص داده شده تا ارائه خدمات به بیمار ذهنی نباشد بلکه یک برنامه ریزی مدون بوجود اید. همچنین انتظار می رود در رابطه ارائه مراقبت های پرستاری عادلانه به دانشجویان اموزش داده شود. می توان چنین اموزشی را به دانشجویان را در این خصوص قبل از ورود به عرصه اموزش داد و با برگزاری کارگاه های اموزشی، به اموزش پرستاران نیز پرداخت. به علاوه توصیه می شود در صورت امکان اقدامات لازم در خصوص تخصیص بودجه جهت افزایش تعداد پرسنل پرستار بیمارستان امام خمینی با هدف ارائه با کیفیت خدمات و رضایت بیماران از مراقبت های ارائه شده در دستور کار قرار گیرد.

-اگر توضیح دیگری در خصوص برنامه های جاری، اینده و اهدافتان دارید در خاتمه این گفتگو بفرمایید:

امیدواریم تحقیقات بعدی که انجام می دهیم در همین راستا باشد که حداقل بتواند گره ای از مشکلات بیماران باز کند.