ناشناخته های شاهنامه
یادداشت دکتر فریبا دانشور
ژرفای مطالعه کتاب سترگ شاهنامه به ما قدرتی عظیم برای درک هرچه بیشتر این کتاب گهربار می دهد.
هرچه آگاه تر شویم بهتر می توانیم تاریخ کهن این سرزمین را بشناسیم و در کنار آگاهی از دیرینه ایران تلاش ما را جهت حفظ و صیانت از این کهن سرزمین اجدادی ونیاکانمان دو چندان می کند، چرا که پاسداشت این سرزمین وظیفه ایست خطیر که بر دوش تک تک ما گذاشته شده است.
اتفاقات و رویدادهای و پدیده های رخ داده در مسیر تکامل خویش در طول زمان با هم می آمیزند و در دنیای افسانه و اسطوره نقش های گوناگون می گیرند.
آغاز شاهنامه بازگوکننده سرگذشت نیاکان واجداد ما است.
یافته های باستان شناسان گویای آن است که چگونه مردمان نخستین با کوچ کردنشان از جایی به جایی دیگر توانستند درآبادانی کشور موفق شوند.
به عنوان مثال: شهر آئینی، هوشمند ومتمدنی که بیش از پنج هزار سال قدمت دارد، همان شهر سوخته(زابل،سیستان)نمونه ای یگانه وگویای دانش و فرهنگ شگفت گذشته های دور این مرز وبوم است و براستی پایتخت شهر آیینی کرانه های هیرمند، هلمند در دوران مفرغ و نمایی از شکوه دانش و خرد مردمان آن روزگار بوده است.
نه تنها وسعت ۱۵۲هکتاری شهر سوخته، که یکی از بزرگترین شهرهای باستانی جهان بوده است و همچنین مایه مباهات و شگفتی است دانش شگرف پزشکی، شکسته بندی، کادر پزشکی درمان هیدروسفالی(کارد پزشکی مغز) ,نخستین چشم مصنوعی، کهن ترین پویانگاری (انیمیشن) کفشگری، دانش ریاضی، ریسندگی، چوب تراشی، کنده کاری، کارگاه های صنعتی در بیرون شهر، مرمرسازی،گوهر سازی،دیرین ترین نشانه های بهره گیری -شترنگ(شطرنج)و تخته نرد،گنداب بری با لوله های سفالی،پارچه های گوناگون.
شهر سوخته،نماد شهری است کاملا پیشرفته و مدرن که از دید بافت،جممعیت،زیر ساخت ها،برنامه ریزی شهری،نخستین شهر راستین جهان بوده و پیدایش آن به هزاران سال پیش هنگام آغاز یکجانشینی باز می گردد.
مردم زابل در دانش وفناوری،خردورزی به جایی رسیده بودند که در جهان آن روزگار بی مانند بودند.
زابل(شهر سوخته) کانون دانش روزگاربوده است. بویژه دانش پزشکی (سیمرغ)در بالاترین تراز بوده.
داستان زال و رودابه که از داستانهای عاشقانه و بسیار جذاب شاهنامه است.سکایان سیستان را یاد آوری می کند در هزاره سه و چهار پیش از میلاد مسیح و دستان که لقب زال است،نماد دانایی وخرد والای مردم سیستان است.
ماموریت سام به سرزمین گرگساران در واقع همان کوچ بخشی از سکایان، ورفتن به محل آرامش ودور از تاخت وتاز وبالیدن در دانش و رای و در نتیجه توانست یکه تاز جهان آن روزگار شود.
بواقع همه اینها نشانه هایی از یک تمدن بزرگ در تاریخ کهن این دیار می باشد.
فریبا دانشور