رونمایی از کتاب ” نقش زن در سینمای ایران ” اثر فرشته سالارکریمی

پایگاه خبری تحلیلی لوار/ پسینگاه چهارشنبه نهم آبان ماه ۱۴۰۳ سالن فرهنگسرای کوثر کرمان شاهد برگزاری مراسم رونمایی از کتاب ” نقش زن در سینمای ایران تالیف خانم فرشته سالارکریمی بود .

در این نشست که با حضور جمعی از علاقه مندان و فعالان حوزه فرهنگ و هنر برگزار شد، مریم ترشیزی، کارشناس ارشد، مدرس و منتقد هنرهای نمایشی گفت: در دو دهه اخیر فرایند مطالعاتی و روانشناختی سینما به عنوان آنچه تماشا شده و تاثیرگذار است و الگوپذیری تماشاگر از آنچه مشاهده می کند، بارها مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج آن بررسی شده است اما این بار فرشته سالارکریمی در پژوهشی موفق در کتاب “نقش زن در سینمای ایران” با تحلیل آسیب پذیری مخاطبان زن در سینمای ایران بر اساس نظریه اپی ژنیک؛ روی دیگر سکه را در الگوپذیری رفتاری و تبدیل یک رویکرد اشتباه، به یک کهن الگوی آسیب زا در جامعه به ما نشان می دهد.

وی افزود : مؤلف در این کتاب با تحلیل صحیح و روانشناختی با نگاه به تحقیقات دانشمندان در حوزه عصب شناسی و روانشناسی، سینماگران را به تاملی دوباره و موشکافانه در جهت ساخت فیلم های جامعه شناسانه و ارزشمند در بازنمایی چهره ای قوی، دانا و فهیم از زنان دعوت می نماید تا در بازخورد سینما با اجتماع در تقلید الگوی اشتباه تکرار نشود.

ترشیزی در ادامه گفت : در این کتاب بیان می شود که سلول های آیینه ای وسیله ای برای توضیح ابعاد مختلفی از شناخت اجتماعی و توانایی فهم اعمال دیگران می باشد. نقش نورون های آیینه ای در خوانش ذهن و همسو کردن رفتار خود با دیگران نقشی اساسی ست. و با توجه به نظریه ها و بررسی های این کتاب؛ خواننده پس از مطالعه از خود می پرسد آیا نمی توان تصویر و سینما را سلاحی بسیار قوی تر از هر بمبی در ویرانی یا آبادانی مردمان و افکار نسل ها دانست…؟
وی در پایان گفت : به خانم سالارکریمی تبریک می گویم که توانسته است با بررسی ریزبینانه خود در تحلیل روانشناختی سه فیلم در سه دهه درباره موضوعات زنانه این سوال را جامع و علمی پاسخ دهد.

در ادامه این نشست خانم فرشته سالارکریمی مولف کتاب طی سخنانی گفت : سینمای ایران دهه‌ها به بازنمایی شخصیت زن از دیدگاه سنت پرداخته و زنان را بیشتر در نقش‌هایی مانند معشوقه، همسر یا مادر فداکار یا دختر عفیف معصوم و یا از طرفی زن اغواگر خانه خراب کن به تصویر کشیده، اما این بازنمایی و تصویر زن در فیلم‌های سال‌های اخیر ظاهر مدرنی به خودش گرفت. نکته قابل تامل اینجاست که وقتی همین کاراکترهای امروزی رو واکاوی و تحلیل می‌کنیم هم‌چنان رگه‌های سنت را در آن می بینیم.

وی اضافه کرد: با توجه به این که چگونگی پاسخ مخاطب به فیلم‌ها و تاثیر پذیری مخاطب از فیلم‌ها همیشه در بحث های مطالعات سینمایی اهمیت داشته، این کتاب تلاش دارد که با بررسی و تحلیل کاراکترهای اصلی زن در سینمای ایران و بر اساس نظریه‌های دانشمندان در حوزه‌های علوم شناختی، علوم اعصاب و محققان در حوزه‌ی روانشناختی، تاثیر سینما را بر رفتار و تفکر مخاطب و سبک زندگی افراد جامعه نشان دهد. و این که چگونه رفتارها، کنش‌ها، واکنش‌ها و اعمال کاراکترهای اصلی زن/دختر در سینمای ایران می‌تواند بر مخاطب به ویژه مخاطبان زن و شکل‌دهی احساس، رفتار، نگرش و عملکرد و طرحواره های زیستی و فرهنگی آن‌ها تاثیر بگذارد.
سالارکریمی در ادامه گفت: یکی از این رویکردهای کلیدی، نظریه نورون‌های آیینه‌ایست. نورون‌های آیینه‌ای در دهه اخیر یکی از مهم‌ترین اکتشافات در زمینه علوم اعصاب هستند. ايـن نورون‎ها نشان می‌دهند كه مغز چگونه فعالیتی را كه ما انسان‌ها مشـاهده می‌کنیم در خـود ثبـت می‌کند و انجام آن فعاليت و رفتار را در همان لحظه يا درآينـده آسـان مـي‌سـازد.در واقع فرد مشاهده‌گر را قادر مي‌سازند تا از طريق مطابقت دادن رفتار حركتي خـود بـا رفتار فرد مورد مشاهده، آن رفتار را بفهمد. بـه همين دليل، پژوهشگران معتقدند كه سلول‌هاي آيينـه‌اي وسـيله‌اي بـراي توضيح ابعاد مختلفي از شناخت اجتماعي و توانايي فهم اعمال ديگران، خواندن ذهن آنان، برقراري ارتباط از طريق زبان بدن و گفتار و تقليد كردن‌اند.

وی افزود: از دیگر ويژگي‌هاي مهم نورون‎هاي آيينه‌اي اين است کـه نسـبتاً بـه صورت خودكار عمل مي‌كنند؛ يعنـي الزامـاً شـخص مشـاهده كننـده، از روي قصد و عمد، رفتار الگو يا شخص مشاهده شونده را تقليد نمي‌كند. و صرف مشاهده می‌توانند در مغز فرد فعال شوند.
بر اساس پژوهش‌های انجام شده نورون‌های آیینه‌ای ما نه تنها احساسات شخصیت‌های فیلم را شبیه‌سازی می‌کنند، بلکه نماهایی که با حرکت دوربین همراه است نیز شبیه‌سازی می‌کنند. در اینجا نکته حائز اهمیت این است که بر اساس این نظریه تصویری که از زن بر پرده سینما نشان داده می‌شود و رفتار، کنش، احساسات کاراکتر می‌تواند ذهن مخاطب و به تبع آن سایر وجوه شخصیتی وی را به‌طور معناداری تحت ‌‌تأثیر قرار دهد.

گفتنی ست فرشته سالارکریمی کارشناس ارشد سینما و دانشجوی دکتری پژوهش هنر و مدرس سینما در هنرستان هنرهای زیبا می باشد.
این مراسم با جشن امضا کتاب به پایان رسید.