فرهنگستان زبان به جای برخی واژه سازی های نامانوس می تواند از گویش های اقماری مدد بگیرد

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی لوارما، در این نشست حسین سبزه صادقی که سخنران بحث ویژه هفته که عنوان آن ” گذری به شعر محلی استان کرمان ” بود گفت : چهار فصل بودن و تنوع جغرافیایی استان غنی و پهناور کرمان در گذر زمان مهاجر پذیری و برخورد و تنوع فرهنگی اش را در پی داشته است.

وی به وجود گویش های متعدد گرمسیری و سردسیری نظیر رودباری ، جبالبارزی ، کرمانی و … در این دیار اشاره کرد و گفت : علاوه بر گویش های متنوع ما در استان کرمان زبان براهویی را در جنوب کرمان داریم که از دوره باستان تاکنون به حیات خود ادامه داده است.
وی در زمینه زبان و ادبیات براهویی در استان کرمان گفت: کتابی در این زمینه توسط خانم دکتر سارا کردستانی توسط نشر فرهنگ عامه منتشر شده است.

سبزه صادقی در ادامه به زبان ترکی دو ایل بزرگ افشار و بچاقچی در شهرستان های سیرجان و بافت اشاره کرد و گفت : زبان ترکی این دو ایل اگر چه در پی سکونت دو سه قرنی آنها در استان کرمان قدری به فارسی آغشته شده اما همچنان به عنوان یکی از زبان های مورد استفاده در این جغرافیا متکلمان خود را دارد و ادبیات و ترانه های خودش را نیز می آفریند.
وی به عروسی های این دو ایل که همراه با خواندن ترانه های ترکی ست نیز اشاره کرد.

این شاعر و پژوهشگر ادبیات در ادامه گفت : فرهنگستان زبان ما گنجینه ای بزرگ از گویش های اقماری زبان فارسی مثل گویش رودباری ، بندری ، مازنی ، لری ، گیلکی ، سیستانی و … را در اختیار دارد که می تواند به جای برخی از واژه سازی های نامانوس و غیر موثر از آنها برای غنای زبان معیار کشور مدد بگیرد.

وی در ادامه با قرائت نمونه های از شعر محلی استان به تحلیل آنها پرداخت.

گفتنی ست در این نشست علاوه بر شرح دو غزل کلاسیک توسط دکتر سید عباس حسینی ، دکتر سید مهدی ناصر علوی از شاعران محلی سرا، شعری بومی با گویش کرمانی قرائت کرد که مورد استقبال حضار قرار گرفت .

محمدرضا براهام، سعیده نوروزی ، مهدی خالقی ، سمیه نوروزی و … از جمله شاعرانی بودند که در این نشست شعرخوانی کردند.

در ادامه نمونه ای از شعرهای محلی که توسط کارشناس برنامه قرائت و تحلیل شده را می آوریم..

هوایِ تَسمَسه هوجیکه استال
دلوم تُو مَهتِ دنیا می خوره گال

دِرَنگای نَری ور خامت روز
شده سالِ خوشِ چَک مستیِ مال

غراهِ کوگه وَر، پازینه ی کوه
تریزَک می زنه وَر سینه اِشکال

صدایِ هیرَگِ ای گوبَن میایه
زمینا شِنگ می ده نرگَوِ چال

سَر ِجُگ خی گَوِ سیستون گرفتن
نیَه کارِ کسی جُز وارثِ زال

بِکَش چیهاله ای بیکَندِ غُرصه
نجاتت میده ئی سالِ تَرون سال

بکش چیهاله ای تَنگِ غَراغَر
بکش تا فِر کُنه بوهِ سَه اخبال

رضامیرشکاری

💠💠💠

هوا آغشمه و پای پلنگ گشنه تو راهه
تواک ماه آوادی عه تو چشم علم شاهه

شده ای بی سلنداری مچک چوپون و رو جایه
تن خاخش سه ای آه نسرک سوز دی ماهه

صدای وای وایی که می آ ای دشت غرب غم
او توی کوه می پیچه نشیک شوم روباهه

نک وایه م شده شیهار و ور باد فنا می ره
امید زندگی وختی سبک مثل پر کاهه

خضا بسیاره و گله به خدر مثنوی دارم
ولی افسوس که دست غزل ای چاره کوتاهه

رضا میرشکاری

…..💠💠💠

به کربون بی بیک زیل دو چشمت
مو ندر سرمه ی نیل دو چشمت

اگوم خیشت هما وختی اگروی
هلاکوم بی میونچیل دو چشمت

محمد بخشی

……💠💠💠

کمو ورگن که یکرنگی ببیزم
به میلاک سهت چنگی بگیزم

بیاروم دسته ای خی ساز و تنپک
سر عیش تو سرکنگی بریزم

پرویز خسروی

…..💠💠💠

سر باوات اگو سنگی چلیده
سر بایی ت اگو سیبی گلیده

دگه پز دادن خالی ت ای چن
سرون موت اگو چاهی چلیده

کلام گیری در دوبیتی محلی
رحمت الله دبیر

….💠💠💠

جَشنیه یا عزایی یه، که آتشی اَلو شُده
به هر طرف چَک می زَنَم، فَخَط بُرو بُرو شده

خوما نمیرشینَن زمین، مِث گندمای تو تاوَه یَن
ئی جا همه بی چه جَمَن، خدامُرا چِطو شده؟

مردم اَ سمتِ روخُنَه می رَن و من نمیرسم
مِث فیلمیه که لحظه هاش، همهَ ش عَخَب جلو شده

دومادی می بَرَن سر آو یا مَیِدی؟ نمیدُنَم
ده نیستَه رو پایِ خُوَدِش، فَخَط بُرو بُرو شده

مردم اَ سمت کُرگَزا، مِث مَلَخا تو گندمی
طوریه غُلور میکُنَن، میگَی که داس درو شده

سنگی گرفته خَلکِما، دردی نِشستَه رو دِلُم
خُب که نگاه میکنم، چَشام دوتا کَل اَو شده

سَنگا جلوتر اَی من و منم که شوپام آتِشه
ئی گَپ درسته یا دریغ، دایه! که لَو به لَو شده

هلهله بارُنُم کُنین، ساز و دهل به پا کُنین
خبر اَ دُشمنام بِبَه، روزِ مَنَه که شَو شده…

زنده یاد ارسلان پور کریم دادی

💠💠💠